Belcika'nin tarihi

Belcika’nin tarihi….

Belcika’nin tarihini anlamak ve anlatmak biraz zor tabi cunku yuzyillar boyunca secitli kavimler, farkli ulkeler (Almanya, Ispanya, Fransa, Luxembourg) tarafindan isgal edilmis ve ancak 175 yil once Belcika olarak bagimsizligini kazanmis bir kucuk devlet . Oncelikle haritadan nerede oldugunu bakmak gerekiyor. Bu, bir sekilde, tarihi boyunca hangi ulkeler tarafindan isgal edilmis oldugunu da gosterecektir. Okumak , insanin ne kadar isine yarar bilemiyorum , cunku soyle kelli felli bir Belcikali dedeyi cekip yanina anlattirmak gerekir bence, eger gercek tarihi dinlemek istiyorsa insan tabi…Ama Belcika soz konusu olunca en az 2-3 dede gerekiyor, biri Flaman digeri Fransiz asilli olmali, birini kuzeyden digerini guneyden, birini batidan digerini dogudan getirtmeli cunku eminim ki herbirinin anlatacagi tarih ve yorumlar farkli olacaktir…

Efendim, ben yine de bir yerlerden baslayip, kendi capimda bildiklerimi ve ogrendiklerimi soyle bir yorumlamak isterim…

Hatta bu amacla, Belcika tarihini de iki ayri bolumde ele almak istiyorum:

Bolum 1: Bagimsizligina kadar Belcika tarihi (21 Temmuz 1831’e kadar)
Bolum 2: Bagimsizligindan sonra Belcika tarihi (21 Temmuz 1831’den gunumuze…)

Bolum 1: Bagimsizligina kadar Belcika tarihi

Belcika’li kelimesinin asli “Belgae” dan gelmekte oldugu soylenmektedir. Belgae, ulkenin kuzeydogusunda yasayan “Gaul” kavimlerinin geneline verilmis bir isim. “Bel” (alliance, ittifak) ve “Gaul” (warrior, savasan erkek) kelimelerinin birlesimi, yani “men of alliance” , ittifak yapan erkek anlaminda gecmektedir. Hatta, Julius Sezar bu bolgeyi isgal etmeye calistigi zaman, bu bolge insanlari icin soyledigi meshur bir de sozu vardir “the bravest of all Gauls” (Gaul’larin en cesaretlileri) demistir. …Belcika’lilar icin soylenmis bu sozlerin hangi cesaret ve atilganliklari icin soylenmis oldugunu henuz kesfetmis degilim ama Julius Sezar’in kendisini ovmesi anlaminda “en cesaretli savascilarla savastim”, demesi daha mantikli olsa gerek.

Bu bolge insanlarin o zamanlar bir cesit “Indo Avrupa” dilini konustuklari da soylenmektedir. Indo-Avrupa, Alman dil grubuna ait bir dil cesitidir, ayni zamanda Nordwestblock oralar da bilinmektedir. Belcika tarihine bakildiginda, dillerin de aslinda bu bolge insani icin bir cesit tarihi savas oldugunu gorebilirsiniz. Su an Belcika’da, Flamanca, Fransizca ve cok az bir oranda Almanca konusulmakta ve bu diller resmi dairelerde mecburi kilinmaktadir.

Tarihine geri dondugumde, bu kadar karisik tarihi ozetleyebilmek icin cesitli bolumlere ayirmis durumdayim. Belki biraz ders usulu gibi olacak ama okumasi sizden, yazmasi benden….

Roma caginda Belcika:
Roma imparatorlugunun altin devrelerinde, Julius Sezar her bolgeyi kusattigi gibi, 54 BC de Belcika’ya kadar gelir ve bu bolgeleri de himayesine almasina calisir. Belcika’nin simdiki kuzey dogusu , o zamanin Alman kavimleri tarafindan isgale ugramistir. 5.yuzyilda Roma imparatorlugunun cokusu ile birlikte , Alman kavimleri Roman province’a ait bu bolgeleri de alacaktir. Belcika’nin kuzeyi Alman egemenligi altindayken, guneyi bir sekilde latin kokenli olarak kalmakta, hatta Latin konusmakta ve hala Romali olarak hayatlarini surdurmekte kalacaktir.

Gothic akimin etkisi:
13 ve 14ncu yuzyillarda Gothic akiminin baslamasiyla, sehirlerde , kiliselerde, belediye binalarinda da gothic sanatina ait eserler yapilmaya baslayacaktir. Gothic akimiyla sehirlerde de bir Fransiz stili baslayacaktir
Yanda ki fotograf Aalst’da cekilmis olup Gothic akima ait bir belediye binasini simgelemektedir.



Burgundian Netherlands:
15-16nci yuzyillar:
Bu yuzyili ozetlemeden once, Netherland’s’in ne anlamina bakmak istedim. Nederlanden, “needer” (asagi ve/vaya deniz seviyesinin altinda) ve “landen” (toprak kelimesinin cogul hali) nin birlesimidir..Deniz seviyesi ve/veya altindaki ulkelerin hepsine verilmis genel bir ad olarak bilinir. Bu topraklar tarih boyunca kuzey netherlands ve guney netherlands’ olara da parcalara ayrilmis olarak saltanaklaini saglayacak, daha sonralarinda da United Kingdom of Netherland’s olarak birlesecek, sonra yine ayrilarak simdinin Belcika’sini olusturacaktir.

15.ve 16nci yuzyillara geri donuldugunde bu yuzyullar Belcika tarihi acisindan onemlidir. Bu donemde, Ypres, Ghent, Bruges, Bruksel ve Antwerp sehirlerinin sanat ve ticarette ilerlemistir. Ozellikle Antwerp o zamanin en onemli tekstil alaninda ticarette ilerlemis olup bugunun Paris’i kadar un salmistir. Ancak daha sonralari Scheldt nehrinin kapatilmasi ve kuzeyin guclenmesi sonucunda, bu bolgelerdeki zengin halk goc etmeye baslayacak, ve Amsterdam, The Hague ve Roterdam’in kalkinmalarina sebep olacaktir..

1433’e dogru , iyi Philip (saka degil evet , Philip the Good olarak bilinmektedir) (ben iyi Philip’in resmini de buldum, yan tarafta gosteriyorum,) bircok Luxembourg ve Belcika bolgelerini ele gecirir. Philip the Good’un guzel torununun Maximillian ile evlenmesiyle, bu bolgeler bir sekilde Habsburg bolgelerine katilmis olur. O zamanlar topraklarin genislemesi icin bu tur evlilikler gerekmete degil mi zaten? Bu guzel torunun ogullari (Philip the Handsome , yakisikli Philip, internetten baktim ama buraya fotografini koymaya kiyamadim ) daha sonra Charles V’in babasi olacak ve Charles V, Ispanya Hollanda’sinin kurucusu olarak daha sonra un salacaktir.

Spanish Netherlands: (Ispanya Hollandasi)

Charles V (ben baktim, kendisi balik burcuymus ) Seventien Provinces (17 bolge ve/veya Ispanya Hollandasi) olarak bilinen ve Hollanda, Belcika ve Luxembourg’ile birlikte asagida gordugunuz haritadayi bir butun halinde kendi yonetimine alacak, Avrupa tarihinn en onemli imparatoru olarak bilinecektir.

Bu bolgeler icinde, Liege (yesil olarak belirtilen kisim) haric kalmistir. Nedenini cozemedim…

Ancak, bolgenin kuzeyi, simdinin Netherlands’I Protestan , guneyi ise hala Katoliktir. Charles V ‘in oglu, Philip 2, Ispanya' da dogar ve kuzeyde de protestanligi kaldirmaya calistiginda bir kisim Netherlands ulkeleri buna karsi cikar ve isyan baslatirlar. Zaten, amac bir sebep olsun, herkes o zamanlar bagimsizlik icin bir sekilde diken uzerinde durmakta degil mi?
Ama, Ispanya ve Hollanda arasinda baslayan bu savas 80 yil kadar surer ve 1585’de Antwerp’in Ispanyol’lara yenilmesiyle savas son bulur. Bu Kuzey Nerherland’sin da bagimsizligini ilan etmesi ve “Dutch Golden Age” denilen, Altin gunlerine baslamasidir da...Antwerpen’de daha once bahsettigim gibi zengin halk Amsterdam, Roterdam , Den Haag gibi Kuzey Hollanda’nin buyuk sehirlerine goc ederekten buralarin kalkinmasini daha da kuvvetlendirir.
Guney Nerherlands’a gelince, (Belcika, Luxembourg ve Kuzey Fransa) hala Ispanya’nin egemenligi altinda kalir. 200 yil kadar Ispanya’nin egemenliginde kaldiktan sonra yine buralar da alevlenecektir…Evet, tahmin ettiginiz gibi Fransa ile Ispanya bu sefer birbirlerine girecek ve bu topraklar uzerinde saltanak surmek icin yine bir savas baslatacaklardir…

Ama, bir sonraki bolumu anlatmadan once, bu noktada, bu doneme ait onemli ressamlardan bahsetmek gerekir seklinde dusunuyorum…
Ozellikle Ruben’s, Brueghels ve Van Dyck’lerin eserleri o zamanin Avrupa merkezi sayilan Antwerpen’de ortaya cikmis ve un salmistir.

Fransiz egemenligi:
Iste, simdiki Belcika’nin var olmasina adimlar kala asil zevkli kisma geliyoruz. 1794’de baslayan Fransa isyanlari, Guney Nerherland’s nedilen bolgeleri de etkiler. Ispanya’ya ait olan bu bolgeler, 1795 de de Fransizlar’in egemenligine gecer. Fransizlar’in guclenmesine dayanamiyacak olan Hollanda, Rusya, Avusturya ve Ingliltere da bu sefer bu durum karsisinda sabirsizlanacak ve bu bolgelerin Fransizlara hizmet etmesine engel olmak icin yine ortaligi karistiracaktirlar…

United Kingdom of the Netherlands :
Netherland’s Kralligi…

Napolyon’nun 1815’de Waterloo’da yenilmesiyle , Fransa’nin buyumesi ve genislemesine onlem icin, Avusturya, Ingiltere , Rusya ve Ingiltere, United Kingdom of Netherland’s ‘I kurmaya karar alirlar. Napolyon nede olsa yenilmistir…Artik bu topraklarda baska bir krallik kurabilmek icin soz diger kralliklarin eline gecebilmistir. Avrupa ulkeleri, kuzey ve guney Hollanda’nin birlesmesi taraftari olacak ve United Kingdom of Netherland kralligina Protestan bir kral’I atayacaklardir. William 1 of Orange …Hollanda’nin simgesi olan portakal rengi de buradan gelmekte...

Bolum 2: Belcika’nin bagimsizligi ….